Page 5 - Czeneka 33

CZE-NE-KA

Podróżujący przez Polskę who was a wife of the two Polish
obcokrajowiec, śląski lekarz monarchs, Władysław IV and Jan Kazi-
Johann Joseph Kausch, mierz, said: “I do not now any other
stwierdzał: dance which would connect courtesy,
„Polak tańczy chętnie dignity and pleasure in such a way”.
i prawie zawsze niezwy- A distinguished Baroque composer
kle pięknie; Śląsk wie, że Jerzy Filip Teleman wrote in a letter
w jego kąpieliskach Polacy to Jan Sebastian Bach that “the Pol-
są zawsze najlepszymi tan- ish song will inspire the whole world
cerzami. to dance”.
(…) Jednakże Polak A foreigner, Silesian doctor Johann
przechodzi sam siebie, gdy Joseph Kausch travelling through
prowadzi poloneza, należą- Poland stated:
cego do najpopularniejszych “A Pole dances willingly and almost always incredibly beautifully; the Silesia
w Polsce tańców. Panuje knows that in its bathing resorts Poles are always the best dancers. (…) Yet a Pole
przekonanie, że w tym tańcu becomes larger than life when he leads the polonaise, one of the most popular
wielką pomocą dla tancerza dances in Poland. It is believed that a national costume helps dancing greatly. I
jest polski strój narodowy. am of the same mind. But even a Pole dancing the polonaise in German dress
I ja tak myślę. Jednak has a certain avec which foreigners simply cannot
nawet Polak tańczący polo- learn from him. How superior this dance, in which
neza w niemieckim ubiorze posiada jakiś avec, którego nie mogą się od niego a Pole can show so much grace and dignity, is to
wyuczyć cudzoziemcy. O ileż taniec ten, w którym Polak potrafi przejawić tyle mad waltzing that holds sway in Germany…”.
gracji godności, góruje nad szalonym walcowaniem, rozpanoszonym w Niemczech…”. Remarkably solemn character of the polonaise
Niezwykle wzniosły charakter poloneza podobał się przede wszystkim dostoj- appealed mostly to state officials, especially the older
nikom państwowym, a szczególnie tym już nieco starszym. Dotyczyło to także ones. This applied also to the Polish King Stanisław
naszego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który przekroczywszy 45. rok August who upon turning 45 stopped dancing other,
życia zaprzestał tańczenia innych, szybszych lub bardziej skomplikowanych tańców, faster or more complicated dances, but would still
ale nadal z upodobaniem tańczył poloneza. enjoy dancing the polonaise.
I nie chodzi tu tylko o polonezy otwierające kolejne bale, którym król musiał And not only the polonaises opening various balls
przewodzić, niejako z urzędu. Tańcząc poloneza robił to z prawdziwym zaan- which he had to lead in his official capacity as the king. He really did enjoy
gażowaniem. and dances with gusto.
Johann Bernoulli, podróżnik przemierzający ziemie polskie, tak opisał wyko- Johann Bernoulli, traveller visiting Polish lands described king Stanisław August
nanie poloneza przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego podczas balu Poniatowski dancing the polonaise at the ball held in one of the Warsaw’s palaces
odbywającego się 7. października 1778 roku, w jednym z pałaców warszawskich: on 7 October 1887 in the following manner:
„Król z wrodzonym sobie powabem i gracją zatańczył kilka razy poloneza. “With innate charm and grace the king danced the polonaise several times.
Uważają go za jednego z pierwszych tancerzy i choć już nieco zaczyna tyć, He is considered to be one
wciąż jeszcze bardzo ładnie prezentuje się w tańcu”. of the first-rate dancers and
Okres największej popularności poloneza przypada na czas zaborów. To wła- despite having started to put
śnie polonez, zarówno jako muzyka i taniec, stał się spoiwem narodu. To w tym on weight, he is still very
okresie najpiękniejsze polonezy tworzył Fryderyk Chopin. Pierwszy utwór muzyczny presentable when dancing”.
jego autorstwa to Polonez g-moll (w 1817 r.). Polonezy komponował także Henryk A period of the greatest
Wieniawski, Stanisław Moniuszko (w „Halce”, „Strasznym Dworze”, „Hrabinie”) Karol popularity of the Polonaise
Kurpiński w wodewilu „Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale” (premiera w Warszawie was during the time of Parti-
16.06.1816 r.). Polonez zagościł również na kartach epokowych dzieł literackich tions. It was the Polonaise,
jak „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza. as well music and dance,
Maria Czerwińska what bound the nation
together. In this period Fryderyk Chopin composed the most beautiful Polonaises.
His first piece of art was Polonaise in G minor (1817). Other composers of
the Polonaises include Henryk Wieniawski, Stanisław Moniuszko (“Halka”, “Straszny
Dwór” (The Haunted Manor), and “Hrabina” (The Countess)), and Karol Kurpiński
(vaudeville “Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale” (Superstition, or the Cracovians
and the Mountaineers), which had its premiere on 16 June 1816 in Warsaw).
The Polonaise was also mentioned in the most distinguished literary works of
the epoch, such as “Pan Tadeusz” by Adam Mickiewicz.
Maria Czerwińska
Translate Klementyna Dec

5
Nr 33 – 2022